کتاب توهم رشد ثروت فقر و رفاه ملت ها

یک نقد تحریک آمیز از وسواس فکری­مان، به دلیل مقدس دانستن ها و باورهای اشتباه نسبت به رشد اقتصادی

ما در جامعه ای زندگی می کنیم که در آن اعتبار تقدیس شده اقتصاددانان با استفاده از فرمول های ریاضی غیر قابل گسستن است، و این اعتبار چهارچوب مباحث عمومی را پایه گذاری می کند. در نهایت، نظر اقتصاددانان معرف میزان سلامت یک اقتصاد است و تعیین می کند که تا چه مقدار می توانیم برای مدارس­مان، بزرگراه ها و امنیت­مان هزینه کنیم؛ اقتصاددانان تصمیم می گیرند که چه میزان بیکاری قابل قبول است و آیا درست است که اسکناس چاپ شود یا فعالیت بانک های متخلف را خاتمه دهند.

واکنشی که اخیرا شاهدش هستیم، نشان می دهد مردم نسبت به کارشناسان و درک اشتباه­شان از زندگی مان موضع مخالف دارند. با وجود دهه ها رشد اقتصادی پایدار، بسیاری از شهروندان بیشتر از قبل نسبت به مسائل بدبین شده اند، و به کاندیداهایی که صدای نخبگان تکنوکرات را نادیده نمی گیرند و تحقیر نمی کنند رأی می دهند. برای مدت های طولانی، اقتصاددانان از زبانی استفاده می کردند که توان به نمایش درآوردن تجربه واقعی مردم را نداشت، و ما اکنون با عواقب آن زندگی می کنیم.

در این کتاب قدرتمند و موثر، دیوید پیلینگ، تعصب های پنهان اقتصاد سنتی را فاش می سازد و جایگزین هایی را برای تولید ناخالص داخلی از اندازه گیری ثروت، برابری و پایداری تا اندازه گرفتن رفاه ذهنی کاوش می کند. کتاب حاضر قابل اطمینان، محرک، و روشنگر بوده است و شوخ طبعی و بینش غیرمنتطره ای را برای آن که چگونه جامعه­مان می تواند نسبت به نیازهای واقعی مردم پاسخگو باشد، به جای آن که رشد اقتصادی را به هر قیمتی دنبال کند، ارائه می کند.

—

از مقدمه کتاب توهم رشد؛ فرقه رشد!

به مدت بیش از هفتاد سال، جوامع پیشرفته جهان به آینه خیره شده ­اند و آن­چه را که در آن دیدند، تحسین کردند: رشد. آینه، تولید ناخالص داخلی نام دارد؛ معیار اصلی ما، در قضاوت از این­که به عنوان اقتصاد­ها و جوامع، عملکردمان چقدر عالی است. اقتصاد -چیزی که تولید ناخالص داخلی به دنبال اندازه ­گیری آن است- همیشه در اطراف ما حضور دارد. شما نمی ­توانید آن را بو یا لمس کنید. با این وجود اقتصاد پژواک جهان مدرن است. اقتصاد خوراک اصلی عناوین جراید، کانال ­های تلویزیونی مرتبط با تجارت و مباحث سیاسی است. تاکنون، برای چنین مفهوم بنیادینی، به طرزی شگفت­ آور، تعداد افراد کمی هستند که بدانند اقتصاد دقیقا چه هست یا ما چگونه میزان پیشرفت‌مان را اندازه می­ گیریم. همه آن چیزی که می­ دانیم این است که اقتصاد بایستی مانند یک کوسه، همواره در حال حرکت رو به جلو باشد.

ما اقتصاد را در قالب تولید ناخالص داخلی[1] تعریف می ­کنیم. در عصر مدرن، و برخلاف هشدارهای مبتکر آن، تولید ناخالص داخلی معرف میزان رفاه یک کشور در نظر گرفته می­ شود. اگر اقتصاد در حال رشد باشد، سپس مسائل مختلف به خوبی پیش می­ روند. و اگر اقتصاد رو به افول باشد، همه چیز به هم می ­ریزد. اما آینه ­ای که به آن خیره شده ­ایم، بیشتر به یک نمایشگاه دائمی، تا تنوعی از انتخاب­ ها شباهت دارد. بازتاب تصویر از آینه به شدت تحریف شده است و واقعیت را بزرگ جلوه می­ دهد. آینه اقتصاد ما شکسته است.

ما در «عصر خشم» زندگی می ­کنیم؛ عصری که به وسیله اذهان عمومی، طرد کردن مؤسسات معتبر سابق و آرمان ­هایی که شامل لیبرالیسم غربی می­ شود، تعریف شده است. عصری که در ایالات متحده منجر به ظهور دونالد ترامپ شده است. بریتانیا رأی به خروج از اتحادیه اروپا داده است، و در اروپا احزاب غیرمتعارفی در هر دو جناح راست و چپ، وضعیت موجود را متلاطم می ­کنند. درگیری‌های سیاسی ناشی از شورش­ های مردمی، از هند تا برزیل و از فیلیپین تا ترکیه به چشم می ­خورد.

توضیحات بسیاری برای آن چه که منجر به خشم عمومی در کشورها، که با مقیاس ­های متعارف قضاوت می­ شوند، وجود دارد. این توضیحات اشاره می ­کنند که کشورها هیچ­گاه تا این حد ثروتمند نبوده‌اند. با این حال یک موضوع مشترک بین‌ِشان وجود دارد. مردم واقعیت زندگی ­هایشان را در تصویر رسمی که دولت نشان می ­دهد، نمی‌بینند. تصویری که به طور کلی توسط اقتصادانان رنگ ­آمیزی شده است. برخی از نیروهایی که در این زمینه نقش بازی می ­کنند، نشأت گرفته از مسائل هویتی، حس درماندگی، فقدان مسکن مقرون به صرفه، نبود اجتماع، و خشم نسبت به سیاست ­های پولی و افزایش میزان نابرابری است. برخی از این تبعات، برگرفته از این حقیقت است که تعریف از «رشد» و «اقتصاد» با تجربه زندگی مردم دیگر هم­خوانی ندارد. هدف این کتاب شرح شکاف بین آن­چه که کارشناسان درباره زندگی ما می ­گویند و آن­چه که به عنوان زندگی واقعی درک و حس می­ کنیم، است.

[1]  واژه­ های ^ˮاقتصاد^“ و ˮتولید ناخالص داخلی^“ از زمانی که اقتصاد را به وسیله اندازه تولید ناخالص داخلی تعریف می­ کنیم، به جای یکدیگر می ­توانند استفاده شوند. اقتصاد گاهی اوقات می ­تواند به عنوان ^ˮدرآمد ملی^“ ظاهر شود. رشد تولید ناخالص داخلی نیز مترادف با رشد است.