هدف از نگارش کتاب «ادبیات آلمانی در قرن بیستم» از آغاز گسترش معلومات خواننده ایرانی بوده درباره این ادبیات در زمان یاد شده. گسترش به مفهومی فراتر از مفهوم رایج، که معمولا به کمیت توجه دارد، یا بیشتر به کمیت تا کیفیت. در واقع می توان گفت خواننده فارسی زبان آغاز راه را رفته است. که همان خواندن و آشنایی با این ادبیات باشد. که مطابق معمول نیز از نویسندگان و شاعران بزرگ آغاز می شود؛ نویسندگانی که شهرت جهانی یافته اند. ضمن آنکه خواننده را نیز هرجا که لازم بیاید با نقل قولی هرچند کوتاه با اینگونه مطالب آشنا می کند، تا با فضای حاکم در بحث های مربوط به هر نویسنده و به طور کلی نظریاتی که در تفسيرها و نقدهای رایج در محیط بومی آثار مورد بحث مطرح می شود در حد امکان تماس یابد. ادبیاتی که در این کتاب مورد بحث قرار می گیرد، آثار نویسندگان کشورهای آلمان، اتریش و بخش آلمانی زبان کشور سوئیس را در بر می گیرد.
فهرست مطالب
سخنی چند با خواننده 11
قسمت اول: از آغاز قرن تا پایان جنگ جهانی دوم
درآمد ناتورالیسم 17
امپرسیونیسم- سبک جدید- سمبولیسم
Impressionismus – Jugendstil – symbolismus 48
اشتفان گئورگه Stefan George 80
هوگو فن هوفمانستال Hugo van Hofmannsthal 104
توماس مان Thomas maun 141
راینر ماریا ریلکه Rainer Maria Rilke 199
هرمان هسه Hermann Hesse 231
اکسپرسیونیسم Expressionismus 252
فرانتس کافکا Frant Kafka 281
گوتفرید بن Gottfried Ben 310
گئورگ تراکل Georg Trakl 328
تئاتر اکسپرسیونیستی Theater des Expressionismus 347
بعد از اکسپرسیونیسم Neue Sachlichkeit 362
هاینریش مان Heinrich Mann 380
آلفرد دوبلین Alfred Döblin 402
روبرت موزیل Robert Musil 434
هرمان بروخ Hermann Broch 462
برتولت برشت Bertolt Brecht 498
آلمان نازی و جنگ جهانی دوم Nazi-Literatur 530
ارنست یونگر Ernst Jữnger 537
قسمت دوم: از جنگ جهانی دوم تا پایان قرن
ادبیات پس از جنگ Nachkriegsliteratur 559
آلفرد آندرش Alfred Andersch 587
هاینریش بول Heinrich Böll 624
پل سلان Paul Celan 644
گونتر گراس Gűnter Grass 660
کریستا وولف Christa Wolf 691
اووه یونزون Uwe Johnson 719
تانکرد دورست Tankred Dorst 750
اینگبورگ باخمان Ingeborg Bachmann 776
مارتین والزر Martin Walser 801
هانس ماگنوس انسنسبرگر Hans Magnus Enzensberger 822
پتر هاندکه Peter Handke 837
ادبیات مستند Dokumentarische Literatur 858
پتر وایس Peter Weiss 869
ادبیات پوچی Absurdismus 911
ماکس فریش Max Frisch 930
کارل کرولو Karl Krolow 962
Wolfgang Hildesheimer 974
فریدریش دورنمات Friedrich Dửrrenmatt 1011
توماس برنهارد Thomas Bernhard 1040
بوتو اشتراوس Botho Straus 1071
پست مدرن Postmoderne
درآمد: آغاز – یا پایان نوآوری؟ 1099
هانس آرپ 1110
نسل اول 1114
سنت دادا! 1132
فریدریکه مایروکر 1144
نسل دوم 1147
الفریده یلینک 1148
دورس گرونباین 1153
سخنی چند با خواننده
هدف از نگارش کتاب “ادبیات آلمانی در قرن بیستم” از آغاز گسترش معلومات خوانندۀ ایرانی بوده دربارۀ این ادبیات در زمان یاد شده. گسترش به مفهومی فراتر از مفهوم رایج، که معمولاً به کمیت توجه دارد، یا بیشتر به کمیت تا کیفیت. درواقع میتوان گفت خوانندۀ فارسی زبان آغاز راه را رفته است. که همان خواندن و آشنایی با این ادبیات باشد. که مطابق معمول نیز از نویسندگان و شاعران بزرگ آغاز می‌شود _ نویسندگانی که شهرت جهانی یافتهاند.
پس از این دورۀ آغازین دورۀ جدیدی میآید، که خواننده کمکم متوجه مسائل و مشکلاتی می‌شود، که در راه درک بهتر این آثار وجود دارد _ یا زمینۀ این توجه فراهم می‌شود. به این معنی که رفته رفته نوشتهها و مقالاتی، بیشتر ترجمه، منتشر می‌شود، که نشان دهندۀ وجود زمینۀ یادشده است. منتها این مقالههای اکثراً ترجمه شده کمک چندانی در جهت رفع نیاز خواننده نمیکند، که از همان پراکندگی یادشده سرچشمه میگیرد.
دشواری دیگر که به مشکل بالا اضافه می‌شود، که با آن هم بیارتباط نیست. زبان علمی این مقالات است که طبعاً از فهم خوانندۀ ایرانی بیرون است، یا به سادگی میسر نمیباشد. یعنی از آنجا که این مقالات معمولاً برای خوانندۀ آلمانی، یا حداکثر خوانندۀ اروپایی نوشته شده، که آشناییهای لازم را دست کم تا حدودی دارا میباشد _ پیشزمینهای که از تحصیلات دانشگاهی یا پیش از آن به دست آورده است- که خوانندۀ ایرانی به احتمال بسیار فاقد آن است.
به‌طور کلی میتوان گفت درک اینگونه مقالات با دید جزیینگری که بر بحثهای تخصصی حاکم است این دشواری را برای خوانندۀ ایرانی موجب می‌شود. مشکلی که مد نظر نگارنده بوده و در کتاب حاضر در برطرف کردن آن کوشیده است.
ضمن آنکه خواننده را نیز هرجا که لازم بیاید با نقل قولی هرچند کوتاه با اینگونه مطالب آشنا میکند، تا با فضای حاکم در بحثهای مربوط به هر نویسنده و به طور کلی نظریاتی که در تفسیرها و نقدهای رایج در محیط بومی آثار مورد بحث مطرح می‌شود در حد امکان تماس یابد.
ضمن آنکه نگارنده خود نیز هرجا نظریهای را از یکی از این مقالات وام گرفته دین خود را ادا کرده است. ولی نظریاتی را هم که مخالف نظریۀ خود میبیند از قلم نمیاندازد، تا خواننده نیز حتیالمقدور از آن آگاهی یابد.
که این امر میتواند به درک بهتر مطالب کمک کند، ضمن آنکه خواننده خود نیز در جریان چنین اختلاف نظری قرار گیرد. ولی ورای آن و مهم‌تر از آن لازم میداند با اینگونه آشنایی توانایی او را افزایش دهد. به‌طور کلی نگارنده سعی دارد که خواننده هرچه بیشتر با محیط رشد و تحول ادبیات مورد بحث آشنا شود، که برای درک درست این آثار لازم میداند.
ولی مهم‌تر از آن رابطهای است که نویسندگان و شاعران مورد بحث با یکدیگر و نیز با نویسندگان و شاعران گذشته و آینده دارند. از اینجا تعلق هرکدام به سنت‌های ادبیات و مکتب‌های آن روشن می‌شود. که نکاتی را هم دربارۀ این ادبیات به‌طور کلی در کلیت و جامعیت آن روشن میکند. به‌طور مثال رابطۀ توماس مان و برتولت برشت، که رابطهای منفی و حاکی از اختلاف است، از یک سو، و رابطۀ آنها با نویسندههای آینده، پس از جنگ جهانی دوم، مثلاً با ماکس فریش، نکاتی را دربارۀ فریش روشن میکند، همچنان که رابطۀ این نویسندگان با نویسندهای از گذشته، نویسندهای کلاسیک از قرن هجدهم و نوزدهم مانند گوته نکاتی را به خواننده یادآور می‌شود که درک آثار آنها را آسانتر میسازد.
موضوع دیگری که به رابطۀ کمیت با کیفیت ارتباط مییابد: پیچیدگی این رابطه است و تأثیر آن بر نویسندگان و شاعران. به این معنی که حجم مقالات همیشه نشان از کیفیت و ارزش این آثار ندارد. چون مثلاً نویسندهای مانند فرانتس کافکا که به دلیل عمر کوتاهش آثار زیادی از خود به جا نگذاشته برعکس نویسندهای مانند توماس مان که عمر طولانیتری کرده است. یا نویسندهای مانند روبرت موزیل هرچند پس از مرگش دائماً بر اهمیتش و اقبالی که از آن برخوردار بوده افزوده شده ولی این اقبال تنها به رمان بزرگش مربوط بوده و احیاناً چند اثر دیگر که آنها هم در سایۀ آن رمان بزرگ قرار داشته و دارد، آثار دیگرش از چندان توجهی برخوردار نبوده است.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.