کتاب بن لایه های شناخت

چكيده :

هدف اصلی این کتاب بررسی بسیار اجمالی از مسائل اساسی یا لایه‌های بنیادین یا بن‌لایه‌های شناخت است. به همین منظور بخش اول کتاب با عنوان «شناخت‌شناسی» به این موضوع اختصاص یافته است. در این بخش مطالبی در زمینه تعریف علم؛‌ ماهیت تجربه؛ تصوری بودن علم و تصدیق ارائه می‌شود. در فصل ماهیت حمل و ضرورت در قضایا، ابتدا نقد نظر کانت در باب قضایای پیشین و پسین، تحلیلی و ترکیبی و سپس قضایای خارج محمول و محمول بالضمیمه بیان می‌شود. در ادامه این بخش مباحثی در باب ام‌القضایا یا اصل هوهویت؛ گزاره‌سازی و چگونگی معرفت‌زدایی آن؛ ماهیت قضایای سالبه؛ قضیه معدوله؛ ساختار و ماهیت قضیه شرطیه؛ جهات در قضایا؛ صدق از دیدگاه ابن سینا ، کانت و نویسنده کتاب حاضر؛ خطا از دیدگاه دکارت و علامه و کانت؛ کلی و کلی‌سازی با نقد کوتاه نظریه کلی شمردن مُثُل افلاطونی؛ نظریه تقشیر و نظریه ابطال‌پذیری پوپر؛ ادراک عَرَضِ تنها یا عَرَض و جوهر یا فنومن و نومن با هم با در نظر گرفتن دیدگاههای ابن سینا و کانت؛ اتحاد عالِم و معلوم به معنای عام آن؛ دلالت و سرانجام عقل و تعریف آن در منابع اسلامی و غربی مطرح می‌شود. اما بخش دوم هم برای تکمیل بخش نخست و تبیین بیشتر آن با اختصار تمام با عنوان «هستی‌شناسی» با تمرکز بر بحث علییت، آورده شده است. در این بخش مطالبی در زمینه تعریف علیّت؛ علیت و هستی‌شناسي؛ قضیه وجودی با طرح بحث در زمینه اصالت وجود و اصالت ماهیت و نظر کانت در قضیه وجودی ارائه شده است. آخرین بحث، بررسی پیرامون نزاع اصالت وجود و اصالت ماهیت است که مؤلف آنرا مولود خلط میان معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی می‌داند و با برشماری و تبیین معانی وجود و معانی ماهیت و اصالت، نشان داده شده که این معانی به هم خلط شده‌اند؛ سرانجام به پیروی از صدر المتألهین علیّت به تشأن بازگشته و جعل هم از فروع آن به شمار آمده است. پاره‌ای از آنچه در این نوشته موجز آمده می‌تواند به برخی از مشکلات فلسفه غرب و فلسفه اسلامی پاسخ دهد. بخش پایانی کتاب شامل منابع است.

فهرست :

مقدمه
بخش اول: شناخت‌شناسي
    فصل اول: تعريف علم
    فصل دوم: ماهيّت تجربه
    فصل سوم: علم تصور است
    فصل چهارم: تصديق
    فصل پنجم: ماهيّت حمل و ضرورت در قضايا
    فصل ششم: امّ القضايا، يا اصل هوهويت
    فصل هفتم: گزاره‌سازي و چگونگي معرفت‌زايي آن
    فصل هشتم: ماهيّت قضاياي سالبه
    فصل نهم: قضيه معدوله
    فصل دهم: ساختار و ماهيّت قضيه شرطيه
    فصل يازدهم: جهات در قضايا
    فصل دوازدهم: صدق
    فصل سيزدهم: خطا
    فصل چهاردهم: كلي و كلي‌سازي
    فصل پانزدهم: ادراك عَرَضِ تنها يا عَرَض و جوهر يا فنومن و نومن با هم؟
    فصل شانزدهم: اتّحاد عالِم و معلوم به معناي عام آن
    فصل هفدهم: دلالت
    فصل هيجدهم: عقل
بخش دوم: هستي‌شناسي (بحث علّيّت)
    فصل اول: علّيّت
    فصل دوم: علّيّت و هستي‌شناسي
    فصل سوم: قضيه وجودي
    فصل چهارم: نزاع اصالت وجود و اصالت ماهيّت
    فصل پنجم: جعل
خاتمه
پيوست
منابع