کتاب جامعه شناسی تاریخی مبانی مفاهیم و نظریه ها

مطالعات تاريخي بدون توجه به نظريه‌هاي «علوم اجتماعي»، و جامعه‌شناسي بدون توجه به «اطلاعات تاريخي» ره به جايي نمي‌برند. اما بهره‌گيري تاريخ و جامعه‌شناسي از يكديگر نبايد سبب عدم تمايز تاريخ اجتماعي و جامعه‌شناسي تاريخي به لحاظ موضوع، روش و هدف اين دو مطالعه شود. واگرايي تاريخ اجتماعي از جامعه‌شناسي تاريخي، شناخت واگرايي‌هاي جامعه‌شناسي تاريخي از فلسفه نظري تاريخ انگيزه‌اي براي تدوين اين اثر بوده است. اين كتاب در پنج بخش تنظيم شده است. بخش اول اين جستار بر آن است تا ضمن بيان موضوع، روش، و هدف تاريخ سنتي، و تفاوت آن با تاريخ اجتماعي؛ نقدهاي جامعه‌شناسي بر تاريخ سنتي، اختلاف بين مورخان و محققان جديد مطالعات تاريخي در خصوص بازسازي و بازنگري اطلاعات تاريخي را روشن سازد و در صورت امكان راه حلّي ارائه دهد. بخش دوم به تعريف، موضوع، روش و هدف جامعه‌شناسي تاريخي و ارائه يك راه حل و بيان يك تقسيم كار علمي بين محققان تاريخ اجتماعي و جامعه‌شناسان تاريخي مورد توجه قرار مي‌گيرد. فصل دوم اين بخش، در باب همگرايي‌ها و واگرايي‌هاي تاريخ اجتماعي و جامعه‌شناسي تاريخي بحث مي‌كند. و سرانجام در فصل سوم نقطه اشتراك تاريخ اجتماعي و جامعه‌شناسي تاريخي، يعني نظريه‌هاي جامعه‌شناسي مورد استفاده در مطالعات تاريخي مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت. بخش سوم به تعريف نظرية اجتماعي، كاربرد آن در مطالعات تاريخي و مهمترين نظريه‌هاي اجتماعي كه بيشترين كاربرد را در مطالعات تاريخي دارند، پراخته است. بخش چهارم نيز به نقد و بررسي آراء و انديشه‌هاي مهمترين نظريه‌‌پردازان غربي عرصة جامعه‌شناسي تاريخي اختصاص يافته است. و سرانجام در بخش پاياني به بحث و بررسي انديشه‌هاي پاره‌اي از انديشمندان مسلمان در خصوص استفاده از نظريه‌هاي جامعه‌شناسي در مطالعات تاريخي و گرايش آنان به جامعه‌شناسي تاريخي اختصاص يافته است.