کتاب جامعه شناسی هنر

هدف جامعه‌شناسی هنر، دادن تصویر مناسبی از رابطه میان هنر و جامعه است. در این رابطه عوامل اجتماعی که بر هنر، هنرمندان و همچنین تغییرات هنر در طول زمان تأثیر گذاشته‌اند و آنها را تعیین می‌کنند، بررسی می‌شود. به این ترتیب جستجوی رد پای عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر هنر یکی از اهداف مهم جامعه‌شناسی هنر است. از طرف دیگر به آثار هنری نیز به عنوان محصولات فرهنگی که بر جامعه و تحولات آن تأثیرگذار هستند، توجه می‌شود. از آنجا که هدف جامعه‌شناسی به طور کلی به دست آوردن شناخت بهتری از جامعه و قواعد و روابط اجتماعی است، هدف مهم دیگر جامعه‌شناسی هنر نیز شناخت جامعه، از راه شناخت آثار هنری آن است. بنابراین موضوع جامعه‌شناسی هنر بیش از اینکه هنری باشد، جامعه‌شناختی است. این نکته‌ای است که توجه به آن در دریافت بهتر مباحث و کاربرد آنها به طور کامل مؤثر است.

کتاب حاضر که برای درس جامعه‌شناسی هنر رشته مدیریت امور فرهنگی و برخی از رشته‌های هنری به رشته تحریر درآمده از سه فصل کلی تشکیل شده است.

فصل اول: در این فصل ابتدا رشته جامعه‌شناسی، موضوعات مرتبط با آن و هدف‌های مربوطه آن، معرفی شده و سپس موضوع جامعه‌شناسی هنر و شناخت آن مورد بررسی قرار گرفته است و در این مبحث سعی شده تعریفی از جامعه‌شناسی هنر، شاخه‌های مختلف آن، دیدگاه بزرگان علم جامعه‌شناسی در رابطه با موضوع هنر، شکل‌گیری جامعه‌شناسی هنر و روند تحولات آن، سیر هنر از دید جامعه‌شناسی بررسی گردد. یکی دیگر از مباحث مطرح شده در این فصل پرداختن به موضوع خود هنر به سبکی ساده می‌باشد زیرا ارائه مفصل و تخصصی‌تر آن از اهداف این کتاب نمی‌باشد. در انتها نیز دو مفهوم بازنمایی هنر از جامعه و واقع جویی در هنر و هنرمند، مطرح شده است.

همان طور که در مقدمه به طور مختصر بیان شد موضوع جامعه‌شناسی هنر شامل دو اصل کلی می‌باشد: 1- تأثیر هنر در زندگی اجتماعی 2- تأثیر هنر از جامعه

در فصل دوم مباحثی چون تأثیر هنر در جامعه به (تأثیر موسیقی و کارکردهای سینما) مطرح شده است. جامعه خلاق هنر، نبوغ  و هویت اجتماعی هنرمند، نقش و موقعیت هنرمندان در جامعه مطرح گردیده است.

در فصل سوم نیز یکی دیگر از بنیان‌های جامعه‌شناسی هنر بررسی شده است که همان تأثیر هنر از جامعه می‌باشد که شامل مباحثی چون سلیقه مردم از انواع هنر که به طور نمونه از سلیقه مردم از موسیقی و لباس صحبت به میان آمده است. سپس مبحث مخاطبان هنر مطرح گردیده که در رابطه با این موضوع نیز به طور نمونه مخاطبان موسیقی و سینما بررسی شده است. در انتها نیز به موضوع رابطه انواع موسیقی و تحولات اجتماعی ایران و تحلیل جامعه‌شناسی آثار سینمایی پرداخته شده است. ذکر این نکته ضروری است که در این کتاب سعی شده موضوعات کاربردی جامعه‌شناسی هنر مطرح گردد و تا جایی که ممکن بوده از نظریه‌پردازی‌های پیچیده جامعه‌شناسی و فلسفی اجتناب گردیده، زیرا با اهداف تالیف  این کتاب مغایرت دارد. البته در پرداختن به موضوعات کاربردی این رشته نیز احتیاط به عمل آمده؛ به طور مثال مطرح کردن فیلم‌های مختلف و یا موسیقی‌های گوناگون و ریز شدن در جزئیات آن از حوصله این کتاب خارج بوده است.