کتاب سیاست خارجی فرانسه از 1945

در روابط بین‌الملل، آشنا شدن سیاست خارجی کشورها از نظر تاریخی و خط‌مشی‌های موجود در خصوص مسائل بین‌المللی، مناطق راهبردی مختلف، نظریات و رویکردهای حاکم و تصمیم‌گیرندگان سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی بسیار مهم  است. این شناخت همانا از حوزۀ شناخت تاریخ روابط کشورها با یکدیگر و در قبال دیگر بازیگران بین‌المللی حاصل می‌شود. فرانسه به‌عنوان کشوری که از قدرت‌های بزرگ دنیا و دارای سرزمین‌های استعماری در قرون اخیر بوده است، در قرن بیست‌ویکم هنوز یکی از کشورهایی است که به‌واسطۀ عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد ادعای سیاست خارجی در سطح جهانی دارد و با حضور نظامی در مناطق مختلف دنیا و شرکت در عملیات مختلف تلاش در نشان دادن خود به‌عنوان عضوی مهم در تعاملات بین‌المللی دارد. شناخت خطوط اصلی سیاست خارجی این کشور که در کنار آلمان یکی از نیروهای محرکۀ اروپا و پس از فرآیند برگزیت تنها قدرت هسته‌ای این قاره است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با وجود فراز و نشیب‌های روابط ایران و فرانسه، این کشور همواره یکی از مخاطبان اصلی کشورمان در اروپا بوده است. در راستای تنظیم روابط دو کشور، تلاش در جهت بهبود این روابط و استفادۀ درست از منافعی که این روابط دوجانبه می‌تواند در اختیار کشورمان بگذارد، بررسی مؤلفه‌های اصلی و تأثیرگذار سیاست خارجی این کشور مطلوب است در دستور کار سیاستمداران و تصمیم‌گیرندگان دستگاه خارجی کشورمان قرار گیرد. از طرفی پژوهشگران حوزه‌های روابط بین‌الملل، مطالعات منطقه‌ای و کشورشناسی نیز در پژوهش‌های خود نیاز مبرمی به شناخت این موضوع دارند. از سوی دیگر، با توجه به این امر که آشنایی با زبان فرانسوی چندان در کشورمان رایج نیست و با عنایت به این نکته که پژوهشگران فرانسوی حوزۀ سیاست خارجی این کشور را اغلب با رویکرد بی‌طرفانه بسیار بررسی کرده‌اند و آثار فراوانی در این حوزه به زبان فرانسوی به چاپ رسیده است، تصمیم بر ترجمۀ کتابی در خصوص سیاست خارجی فرانسه گرفته شد. عنوان کتاب انتخاب‌شده «La politique étrangère de la France depuis 1945» از پژوهشگر برجستۀ فرانسوی فردریک بوزو (Frédéric Bozo) است. این انتخاب مبتنی بر نگرش تحلیلی و انتقادی که این پژوهشگر نسبت به روابط بین‌الملل دارد، انجام گرفته است. این مورخ فرانسوی که فارغ‌التحصیل مؤسسۀ علوم سیاسی پاریس (IEP de Paris) است، در دانشگاه هاروارد و انستیتو نوبل نروژ نیز به تحصیل پرداخته است. از وی که اکنون استاد دانشگاه سوربن نوول است، تألیفات زیادی در زمینۀ سیاست خارجی به چاپ رسیده است (فرانسه و ناتو، دو استراتژی برای اروپا دوگل و آمریکا اتحاد آتلانتیک (1969-1958)، فرانسه و اتحاد آتلانتیک از پایان جنگ سرد و…) که وی را به مرجعی در این حوزه تبدیل کرده است و اغلب از سوی رسانه‌های فرانسوی از وی برای اظهار نظر در خصوص مسائل بین‌المللی و سیاست خارجی فرانسه دعوت می‌شود. در این کتاب که ابتدا در سال 1997 به چاپ رسیده است و نسخۀ جدید و به‌روزشدۀ آن در سال 2012 در انتشارات فلاماریون (Flammarion)، یکی از انتشاراتی‌های معتبر فرانسه به چاپ رسیده است، فردریک بوزو با نگاهی به سیر تاریخی روابط خارجی فرانسه پس از پایان جنگ جهانی تا دورۀ ریاست جمهوری نیکلا سارکوزی به دو عنصر دوام و گسست در سیاست خارجی فرانسه اشاره می‌کند و از خلال دوره‌های ریاست جمهوری رؤسای جمهوری مختلف فرانسه از ابتدای جمهوری چهارم در 1945 تا میانۀ سال‌های 2010 به تحلیل سیاست خارجی فرانسه می‌پردازد و نتیجۀ اساسی ارائه‌شدۀ وی بیشتر بر عنصر دوام در خطوط اصلی سیاست این کشور علی‌رغم وجود تفاوت‌هایی در روش‌ها استوار است. مطالعۀ این کتاب با توجه به مطالب تاریخی و مرتبط با روابط بین‌الملل، به دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های تاریخ، روابط بین‌الملل، مطالعات منطقه‌ای و مطالعات کشورشناسی (مطالعات فرانسه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری) توصیه می‌شود. دکتر هادی دولت‌آبادی