کتاب هنر و تجربه دینی (زبان امر قدسی) اثر اف.دیوید مارتین 1404

کتاب «هنر و تجربه دینی: زبان امر قدسی» اثر اف. دیوید مارتین کتابی در مورد آثار هنری‌ای است موضوعشان دین و ابعاد مختلف آن است. مارتین به این امر می پردازد که چگونه هنر می تواند به عنوان رسانه ای برای تجربه دینی عمل کند، و از درک زیبایی شناختی صرف فراتر رفته و به امر مقدس و الهی دست یابد. تز اصلی کتاب این است که هنر و تجربه دینی ماهیتی مشابه دارند. به عقیدۀ نویسنده هنر و دین هر دو شامل یک درگیری عمیق مخاطب با آن ها هستند که فراتر از یک تجربۀ منفعلانه است. در واقع این یک تجربه هستی شناختی است که فراتر از موجود (انتیک) به سمت وجود (انتولوژیک) می رود. او سه سطح را که هنر می تواند تجربه دینی را منتقل کند، معرفی می کند. سطح نخست، بیان دینی ضمنی است. حتی زمانی که هنر به صراحت مضامین مذهبی را به تصویر نمی‌کشد، باز هم می‌تواند با آشکار کردن هستی، حسی از امر مقدس را برانگیزد و این از طریق کیفیات ذاتی خود بیان هنری بر می آید. سطح دوم بیان نمادین است که هنر از آن برای برانگیختن حس تعالی بهره می گیرد. نمادها، در حالی که به صراحت مذهبی نیستند، واقعیتی عمیق تر و معنوی را به تصویر می کشند. با این حال، این سطح از هنر دینی بدون افزودن نمادهای مذهبی متعارف، مبهم باقی می ماند. سطح سوم بیان دینی صریح است. هنگامی که هنر بیان خود را با نمادهای مذهبی متعارف ترکیب می کند، می تواند به صراحت حسی از امر قدسی را منتقل کند. نکتۀ قابل توجه دربارۀ کتاب این است که نویسنده تز خود را با نمونه های مختلفی از آثار هنری، من جمله موسیقی، نقاشی، ادبیات و معماری تقویت کرده است و برای هر سطحی که مشخص کرده است مثال های متعددی آورده است. با این حال مارتین بر این امر تأکید می ورزد که تجربۀ امر قدسی تنها از طریق مواجهۀ فعالانه با اثر هنری ممکن می شود و نه یک مواجهۀ منفعلانه. در پایان، این کتاب یکی از تأثیرگذارترین کتب در حوزۀ زیبایی شناسی و مطالعات دینی است و برای علاقه مندان به این مباحث می تواند جذاب و مفید باشد.