کتاب پارادوکس انتخاب

ما از چه زمانی متوجه اهمیت انتخاب­ها می­شویم؟ از چه سنی درک می­کنیم که داشتن یک گزینه، به معنی رها کردن گزینه­های دیگر است؟ از کدام سال­های زندگی می­فهمیم که با هر انتخابی که انجام می­دهیم، با عبور از گزینه­هایی که آن­ها را انتخاب نکرده­ایم، همواره در گوشه­ی ذهن خود (به شکلی عذاب­آور) به محرومیت از آن گزینه­ها فکر می­کنیم؟ این حس ناراحت کننده را در کدام موقعیت زندگی بیشتر و عمیق­تر تجربه می­کنیم؟

–         وقتی در کودکی، در مقابل قفسه­های سوپرمارکت، حق داریم (فقط) یکی از انواع شکلات­ها را برای خودمان انتخاب کنیم؟

–         وقتی در نوجوانی باید با توجه به بودجه­ی خرید، (فقط) یک نوع کفش یا لباس را در مقابل انبوه گزینه­های چیده شده در ویترین فروشگاه انتخاب کنیم؟

–         وقتی در اوج روزهای تحصیل و در مقابل مهم­ترین انتخاب تحصیلی، (فقط) یک رشته را برای معرفی خودمان به جامعه و حرفه­ای شدن در دنیای کار انتخاب می­کنیم؟

–         وقتی در جوانی برای انتخاب شریک زندگی، باید از میان تمام کسانی که می­شناسیم، (فقط) یک نفر را برای تمام سال­های سخت و آسان و غم و شادی … انتخاب کنیم؟

–         وقتی در میانسالی به خرید یک خانه­ی جدید، مهاجرت به یک کشور جدید، یا انتخاب یک موقعیت کاری جدید فکر می­کنیم؟

–         وقتی در کهنسالی به انتخاب شیوه­های درمانی، یا شیوه­ی گذراندن سال­های بازنشستگی یا انتخاب یک مقصد برای مسافرت خانوادگی فکر می­کنیم؟

در تمام این موقعیت­ها، هرچه تعداد گزینه­های پیش رو افزایش می­یابد، این وسوسه در ذهن پررنگ­تر می­شود که ای کاش می­شد گزینه­ای را انتخاب کرد که جمع تمام خوبی­ها را داشته باشد. این یعنی تمام خوبی­های تمام گزینه­هایی که امکان انتخاب آن­ها وجود داشت (و حتی وجود نداشت!) می­تواند باعث دل­زدگی و ملال خاطر فردی شود که دست به انتخاب زده است.

شاید شما هم در زندگی با این شرایط مواجه شده­اید. شاید برای شما هم پیش آمده است که در زمان انتخاب از میان گزینه­های بسیار، لذت داشتن حق انتخاب، تبدیل به حسرت کنارگذاشتن گزینه­های دیگر شود. ما این کتاب را به همه­ی تصمیم­گیرندگان پیشنهاد می­کنیم. به پدران و مادرانی که برای تربیت فرزندشان تصمیم می­گیرند، به زوج­هایی که در آغاز ارتباط عاشقانه به تعهدات سنگین خود فکر می­کنند، به کارآفرینانی که برای انتخاب یک شریک مناسب، به جستجو می­پردازند، به مدیرانی که برای استخدام نیروی کار با گزینه­های متعدد روبه­رو هستند، به کسانی که برای خریدهای شخصی، خرید لوازم خانه، و حتی خرید خانه اقدام می­کنند، به دانش­آموزان و دانشجویانی که به انتخاب و تغییر انتخاب می­اندیشند … به تمام کسانی که می­اندیشند!

این­گونه مشکلاتی که امروز همگی با آن مواجه هستیم، محور بحث در کتاب حاضر است. در این کتاب با انواع فشارهای ذهنی آشنا می­شود که بر انسان دارای حق انتخاب، وارد می­شود. نحوه­ی انتخاب افراد و گروه های مختلف در قالب آزمایش­های مطرح شده در این کتاب، نشان می­دهد که ما در مواجهه با گزینه­های بسیار برای تصمیم­گیری، دچار خطاهای نامحسوسی می­شویم که فرصت تفکر در مورد

آن­ها را نداریم و از این رهگذر ممکن است لذت ناشی از حق انتخاب را از دست بدهیم.

بری شوارتز، روانشناس، استاد دانشگاه و سخنران برجسته­ای است که حاصل تحقیقاتش در حوزه­ی رفتارهای اجتماعی، در سراسر جهان مورد توجه واقع شده است. او در این کتاب، علاوه بر معرفی نحوه­ی انتخاب و تصمیم­گیری در ذهن انسان­ها، به بررسی خطاهای پنهان در تصمیم­گیری پرداخته و نهایتا با ارائه­ی راهکارهایی، تلاش دارد تا به انسان گرفتار در بند انتخاب­های بسیار، کمک کند تا بتواند ازحق انتخابی که (به اجبار) برایش در نظر گرفته شده است، بیشتر و بهتر بهره­مند گردد.