کتاب گذار از ممالك محروسه به ايران اثر لامبر مولیتور 1404

لامبر مولیتور به عنوان مستشار بلژیکی و دستیار مستر نوز در سال ۱۹۰۱ یعنی دوران سلطنت مظفرالدین شاه از طریق بوشهر به ایران آمد. پیش از این، دو برادرش نیز در ایران مشغول به کار شده بودند.
مولیتور در شهرهای مختلف ایران مسئولیت داشت. در دوران همه‌گیری طاعون از خود تلاش قابل تقدیری بروز داد و حتا پس از رفتن نوز از ایران به واسطه‌ی پوشیدن لباس روحانیت در یک مهمانی بالماسکه نیز به کار خود ادامه داد. او به خوبی به زبان فارسی سخن می‌گفت و مکاتبه می‌کرد.
مولیتور بیش از ربع قرن در ایران بود و گزارشات نابی به عنوان یک ناظر بی‌طرف از شرایط آن روزگار از خود به یادگار گذاشت که همه در این کتاب گرد آمده است. این امر در کنار این نکته که او سه دوره‌ی پایان عهد قاجار ، سال‌های مشروطه و عصر آغاز پهلوی را از نزدیک دیده است، اهمیت مطالعه‌ی کتاب حاضر را برای اهل تحقیق بیش از پیش تایید می‌کند. بیهوده نیست که نام کتاب نیز به این گذار تاریخی اشاره دارد.
مولیتور سرانجام در ایران به مقام ریاست کل گمرک رسید و پس از ۲۶ سال با احترام و افتخار میهنمان را ترک کرد.