کتاب تاریخ اراک-جلد 2 اثر ابراهیم دهگان 1404

تاریخ اراک به دوره قاجار بر می‌گردد، علی‌رغم اینکه آثار باستانی چند هزار ساله در اطراف آن به دست آمده است که تاریخ سکونت در این منطقه را تا چند هزار سال افزایش می‌دهد. نام قدیم این شهر سلطان آباد بود که در کتیبه سردر بازار شهر و کتیبه راهروی ارگ حکومتی نیز این نام دیده می‌شد. در دوره پهلوی نام این شهر به اراک تغییر پیدا کرد، و تا امروز نیز به همین نام باقی مانده‌است.

ابراهیم دهگان متولد ۱۲۶۸ ه. ش؛ متوفی ۲۵/۰۵/۱۳۶۳ ه. ش) مورخ، نویسنده، ادیب، لغت شناس، آموزگار و از مشاهیر شهر اراک محسوب می‌شود. ابراهیم دهگان در سال ۱۲۶۸ هجری شمسی در روستای مرزیجران در ۴ کیلومتری شهر اراک در یک خانواده مرفه روستایی چشم به جهان گشود. پدرش غلامعلی نام داشت که ابراهیم او را خان بابا صدا می‌کرد؛ دهگان دوران کودکی را در مکتب خانه روستا به خواندن و نوشتن پرداخت و تا اوایل جوانی به کارهای کشاورزی در روستای مرزیجران اشتغال داشت. با شروع جنگ جهانی اول اقدام به عضویت در دولت مهاجرین (نیروهای ضدمتفقین) کرد. بعد از انجام وظیفه در حوزه علمیه آقا ضیاءالدین به تحصیل درس علوم قدیمه پرداخت که آقا ضیاءالدین عراقی و عبدالکریم حائری یزدی از استادانش بودند. پس از ۱۲ سال تحصیل علوم دینی تصمیم گرفت از حوزه علمیه خارج شود. وی در ۴۰ سالگی در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی به استخدام سازمان فرهنگ اراک درمی آید. پس از ۳۰ سال خدمت در عرصهٔ فرهنگ در ۷۰ سالگی در سال ۱۳۳۷ هجری شمسی به کار تدریس پایان می‌دهد. استاد ابراهیم دهگان پس از ۹۵ سال عمر پرثمر در روز ۲۵ مرداد سال ۱۳۶۳ هجری شمسی دیده از جهان فرو بست.